واقفیه‏

پیدایش فرقه‏های مختلف در بین مسلمانان و شکل‏گیری عقاید آن‏ها، تحت تأثیر عوامل مختلف مذهبی و غیر مذهبی بوده است. یکی از آموزه‏های دینی که در شکل‏گیری عقاید شمار قابل توجهی از فرق اسلامی و به خصوص شیعی تأثیر داشته است، عقیده مهدویت است. اندیشه مهدویت در قالب شیعی آن با مسأله غیبت و رجعت کاملاً به هم پیوسته است و همین دستمایه‏ای شد برای برخی پیشوایان و پیروان فرق اسلامی تا عقاید خود را بر پایه آن بنا نهند که یکی از این فرقه‏ها واقفیه است. واقفی‏گری که یکی از ارکان اساسی آن اعتقاد به غیبت و رجعت مهدی است، در معنای عام آن، سابقه‏ای دیرین در تاریخ اسلام دارد و شمار قابل توجهی از فرق اسلامی با تمسک به عقیده مهدویت قایل به وقف شده‏اند. واقفیه در معنای خاصّ به وقف کنندگان بر امام هفتم اطلاق می‏گردد که عقیده به مهدی موعود و غیبت و رجعت او را، بر امام هفتم تطبیق دادند. در مقاله حاضر ضمن معرفی واقفیه و عقایدشان علل و عوامل پیدایش این جریان را مورد بررسی قرار می‏دهیم.